Odpornosc psych art
Giovani Dos Santos jest świetnym przykładem zawodnika o dużej odporności psychicznej. Odkąd opuścił Barcelonę nie udało mu się zapisać w historii kolejnych drużyn, w których grał. Mimo to, zawsze występował w barwach swojej narodowej drużyny – Meksyku. Dla wielu szkoleniowców i menagerów, istotny jest fakt, że piłkarz, który gra w drużynie narodowej, gra również w pierwszym składzie klubowym. Pomimo, że Dos Santos zawodził podczas wielu spotkań, nie poddaje się i nie tylko gra w barwach reprezentacji, ale również stale podnosi poziom swojej gry w klubie.
Odporność psychiczna jest pojęciem coraz częściej używanym w sporcie- w nawiązaniu do treningu fizycznego, fizjologii i psychologii. W głównej mierze jest to spowodowane rosnącą popularnością psychologii pozytywnej (Seligman). Mówiąc najprościej chodzi o to, by koncentrować się na swoich zasobach i ich wpływie na funkcjonowanie podczas treningu czy zawodów. Oczywiście poza odpornością istnieje wiele innych konstruktów psychologii pozytywnej- optymizm, witalność, determinacja, dobrostan.
Odporność psychiczna jest definiowana, jako “mechanizm ochronny, na który składają się specyficzne elementy takie jak poczucie własnej wartości, wsparcie społeczne, adaptacyjne źródła zaradcze oraz strategie”. Osoby odporne psychicznie posiadają umiejętność radzenia sobie z wszelkimi niepowodzeniami. Odporność powstaje w procesie radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, rozwijają się specyficzne strategie zaradcze, które wzmacniają psychikę sportowca. Indywidualne doświadczenia (zwłaszcza te trudne) są świetną okazją do wzmocnienia poczucia własnej wartości i determinacji, jak również do zbudowania rezerwuaru strategii radzenia sobie. Poprzez stworzenie zestawu tych umiejętności, dajemy sobie szansę na elastyczne działania. Wybieramy taką strategię, która nam w danym momencie najbardziej odpowiada. To tak jakby zaprogramować w sobie odporność.
Nasza bezradności i wrażliwość to klucz do wzrastania, kreatywności i innowacyjnego działania. Popełnianie błędów jest niezbędne, aby stworzyć coś nowego i dla nas ważnego.
Według Seligmana istnieje sześć kluczowych elementów odporności:
1. Samoświadomość (identyfikacja myśli i emocji)
2. Samoregulacja (regulacja myśli i emocji),
3. Optymizm (oczekiwanie na pozytywne rezultaty),
4. Elastyczność (otwarty umysł),
5. Indywidualne zasoby
6. Silne relacje
Techniki, które mogą być przydatne, poczas procesu wzmacniania odporności:
- Technika ABC jest oparta na zrozumieniu sytuacji i emocji, która ją wyzwoliła, przekonania w odniesieniu do wydarzenia oraz emocjonalnych i behawioralnych konsekwencji.
- Kolejna technika polega na poszukiwaniu i wyjaśnianiu pułapek logicznych. Ma zastosowanie, gdy generalizujemy sytuacje i ich odbiór.
- Góra lodowa – technika, która ma na celu zagłębienie się w przekonania i sprawdzenie, czy są one ograniczające. Jeżeli tak następuje praca nad ich zmianą.
Ponadto istnieją techniki oparte na optymalizacji energii, rozwiązywaniu problemów oraz praktykowaniu wdzięczności. Wszystkie one mogą być z powodzeniem stosowane w środowisku sportowym, aby uświadamiać i nauczyć zawodników, w jaki sposób mogą wzmacniać swoją odporność.
Rolą trenera jest rozpoznanie indywidualnych zasobów zawodnika, aby wzmacniać je na treningu. Trener wprowadza elementy presji w bezpiecznych sytuacjach, tak, aby wypracowane umiejętności ujawniły się w sytuacjach kluczowych. Rolą psychologa jest asystowanie zawodnikowi w zrozumieniu emocji podczas specyficznych momentów w trakcie zawodów oraz pomoc w budowaniu strategii zaradczych.
Wzmacnianie odporności psychicznej na pewno się opłaca, gdyż umożliwia radzenie sobie z trudnymi i ważnymi sytuacjami, co pośrednio ma wpływ na poziom wykonania sportowego.